Betonprijs voor circulair viaduct
DRONTEN – De aanleg van het eerste circulaire viaduct door Van Hattum en Blankevoort, Rijkswaterstaat en Consolis Spanbeton.
Het circulaire viaduct in Dronten is op 14 november bekroond met de Betonprijs in de categorie ‘Circulair’. Het circulaire viaduct is ontwikkeld door aannemer van Hattum en Blankevoort, prefab bouwer Consolis Spanbeton en Rijkswaterstaat. De eerste toepassing hiervan is gebouwd op het bouwterrein van de Reevesluis nabij Kampen waar het van december 2018 tot september 2019 getest is door het werkverkeer. Het viaduct is circulair omdat het ontworpen is voor hergebruik en daardoor ongeschonden te demonteren is. Zo is er geen afval, zijn er geen nieuwe grondstoffen nodig en worden grondstoffen op de meest hoogwaardige manier opnieuw gebruikt. Het viaduct is opgebouwd uit losse betonelementen, die voor de specifieke toepassing samengevoegd zijn tot liggers. De lengte van de liggers is daarmee variabel: hoe meer elementen, hoe langer de ligger. De elementen zijn zo ontworpen dat ze in elkaar grijpen met nokken – als een soort LEGO-blokken – en bij elkaar worden gehouden met voorspankabels. De balken worden naast elkaar geplaatst en door dwarsvoorspanstaven samengevoegd tot een belasting dragend brugdek. De voorspankabels en -staven worden als ‘voorspanning zonder aanhechting’ toegepast en zijn daardoor ook herbruikbaar. Bovendien zijn de voegen zo uitgevoerd dat ze weer kunnen loslaten. Het viaduct bestaat uit veertig betonnen elementen van 1,5 meter breedte en 2,5 meter lengte. Hiermee is een viaduct gebouwd van 20 meter lengte en een breedte van 7,5 meter. Door te werken met elementen kunnen er in de toekomst ook andere viaducten mee worden gebouwd, die bijvoorbeeld breder zijn of juist een langere overspanning hebben. In dat geval is de belasting voor de elementen anders waarmee in het ontwerp al rekening gehouden is. De elementen zijn ontworpen voor een levensduur van 200 jaar. In iedere balk zorgen drie voorspankabels voor de benodigde voorspankracht. Deze kabels kunnen meerdere keren worden gespannen en ontspannen zonder schade waardoor ze herbruikbaar zijn. Dankzij de beschermende omhulling zijn ze geschikt voor een lange levensduur. De elementen zijn voorzien van ‘shearkeys’ ofwel afschuifnokken (mannetje-vrouwtje verbindingen) die er ook voor zorgen dat de elementen juist gepositioneerd worden. Monitoring van de eerste toepassing wordt gebruikt om te leren hoe het viaduct zich in de praktijk gedraagt wanneer het zware bouwverkeer de brug passeert. Meetsensoren aan de onderkant van het brugdek kunnen bewegingen tot 0,1 mm registreren. Ook wordt de spanning gemeten in de voorspankabels. Het circulaire viaduct is een initiatief van Van Hattum en Blankevoort, voortkomend uit hun ambitie de duurzaamste civiele bouwer van Nederland te zijn in 2025. Zij zochten (2016) zelf partners, zoals Consolis Spanbeton en Rijkswaterstaat, om in co-creatie een circulair viaduct te ontwerpen (2017) en te bouwen (2018). Consolis richt zich op de ontwikkeling en toepassing van innovatieve en duurzame prefab betonnen bouwsystemen. Na het testen van het circulaire viaduct (2019) zal het voor zijn tweede levenscyclus weer elders worden opgebouwd. De opgedane kennis en kunde wordt open gedeeld om anderen te inspireren en motiveren ook circulair te gaan ontwerpen en bouwen. ‘Een van de eerste keren dat er echt circulair ontworpen is,’ oordeelde de jury van de Betonprijs. ‘Een vernieuwend concept, een voorloper.’
Bestaande Bouw: Renovatie/restauratie van de Maastunnel in Rotterdam Civiele Bouwwerken: Albert Cuypgarage, Amsterdam Grensverleggend: Regiokantoor Natuurmonumenten, Zierikzee Utiliteitsbouw: Earth Simulation Laboratory, Utrecht Woningbouw: Belvedère, Hilversum Toekomstprijs (dit jaar nieuw): Museum Naturalis, Leiden
De betonprijs wordt sinds 1979 elke twee jaar uitgereikt aan toonaangevende projecten in de betonbouwsector. Dit jaar vond de uitreiking plaats tijdens de 62ste editie van de Betondag in de Van Nelle Fabriek. De Betondag had een toekomstgerichte titel, namelijk Panorama Beton. Om die reden werd dit jaar naast de zes categorieën ook een Toekomstprijs uitgereikt. De jury beoordeelde 65 inzendingen, waaruit 17 genomineerde projecten voortvloeiden.
Meer in Innovatieve Materialen 2019 nummer 6
