Fenol vervangen door lignine

Voor het eerst zijn er panelen voor hoogwaardige interieurtoepassingen op de markt waarbij 50 procent fenol is vervangen door de natuurlijke kleefstof lignine. Dit is het resultaat van een acht jaar durende samenwerking tussen Wageningen Food & Biobased Research en NEMHO, de R&D-afdeling van de Nederlandse producent Trespa International B.V., het Italiaanse zusterbedrijf Arpa Industriale en andere materiaaltechnologiebedrijven van Broadview Holding.

Arpa HPL- en FENIX NTM-panelen zijn gemaakt van papier en thermohardende harsen op basis van fenol. Door de thermische druk ontstaat een duurzame structuur waardoor het materiaal geschikt wordt voor interieurtoepassingen. In deze thermohardende harsen wordt al jaren fenol gebruikt. Die stof staat echter op de EU-lijst van zeer zorgwekkende stoffen. NEMHO en Wageningen Food & Biobased Research werken samen aan de ontwikkeling van een alternatieve hars op basis van ligninetechnologie. De natuurlijke kleefstof lignine komt voor in houtachtige gewassen en is in overvloed aanwezig in de natuur.

Volgens de WUR wordt in het nieuwe productieproces wordt optimaal gebruik gemaakt van de intrinsieke bindingseigenschappen van lignine. Om te waarborgen dat lignine op grote schaal kan worden ingezet, is ervoor gekozen lignine te gebruiken die vrijkomt als nevenstroom bij het kraftproces, het belangrijkste pulpproces voor de productie van cellulose voor papier. In dit proces wordt hout verwerkt tot houtpulp. Vervolgens is onderzocht hoe de lignine zich gedraagt bij de synthese van de op lignine gebaseerde hars en tijdens het lijmproces. De onderzoekers stelden vast dat lignine niet zo maar kan worden toegepast, maar dat er aanpassingen nodig zijn. Na acht jaar onderzoek kwam de doorbraak, waarbij 50 procent fenol kon worden vervangen.

De betrokken partijen streven ernaar om fenol in de thermohardende hars uiteindelijk volledig te kunnen vervangen door lignine.

Meer in Innovatieve Materialen 2020 nummer 3