Toekomstprijs voor Kroongevel museum Naturalis
Naturalis, Leiden, Neutelings Riedijk architecten
Op 14 november werd tijdens de jaarlijkse Betondag de 21ste editie van de Betonprijs uitgereikt. De jury beoordeelde 65 inzendingen, waaruit 17 genomineerde projecten voortvloeiden. Er zijn traditiegetrouw zes categorieën waarin prijzen werden uitgereikt maar Nieuw dit jaar was de Toekomstprijs. Tijdens de Beton Experience op 13 november konden mbo-, hbo- en wo-studenten stemmen op hun favoriet onder alle genomineerden. Met ruim 20 procent van de stemmen was de winnaar van de allereerste Toekomstprijs: Project Kroongevel museum Naturalis. Naturalis Biodiversity Center is één van de top vijf instituten in de wereld op het gebied van biodiversiteit. Door de groei van de collectie, toename van het aantal onderzoekers en sterk stijgende bezoekersaantallen aan het museum, besloot de directie tot uitbreiding. Architectenbureau Neutelings Riedijk Architecten heeft deze nieuwe uitbreiding vormgegeven met een zeer onderscheidend en duidelijk expressief uiterlijk. Een bijzonder onderdeel van het ontwerp is de kroongevel.
De gevel vormt met een hoogte van ruim 40 meter de afscheiding van een bijzondere binnenruimte gekenmerkt door een grote openheid. Die openheid zorgde voor één van de ontwerpuitdagingen. Uiteindelijk is gekozen om van de geheel in beton opgetrokken geveldraagstructuur een hybride constructie te maken. De samenwerking tussen staal en beton bleek de oplossing om alle eisen en wensen van de samenkomende disciplines te vatten in één gevelontwerp. Om de beoogde uitstraling aan de buitenkant te realiseren, is gekozen voor prefab beton met een toeslagmiddel van Noors hardsteen. Door de nabehandeling (stralen) komen fijne natuurstenen delen aan het oppervlak. Een eigenschap van Noors hardsteen is dat deze door lichtinval een werkelijk prachtige schittering geeft, passend bij deze eyecatcher van de uitbreiding.
Met behoud van de vormgeving is een staalconstructie ontworpen die het dak draagt, maar ook horizontale steun kan bieden tegen de windbelastingen werkend loodrecht op de gevel. Om het ontwerp te respecteren, zijn in de staalconstructie inventieve oplossingen bedacht om de kniklengten van kolommen te reduceren, om ze zo slank mogelijk te houden. Een groot deel van de zwaartekrachten is daarmee verticaal afgevoerd naar de ondersteuningsconstructie en uiteindelijk de fundering.
De prefab leverancier, Hibex, heeft Lievense gevraagd de uitwerking van de gevelelementen tot op detailniveau uit te werken. Door de ruit- en liggende vormen met elkaar te combineren, wordt het hele gevelpatroon samengesteld. Naast deze elementen zijn er bijzondere hoek-, rand- en dakelementen gemodelleerd. Het eigen gewicht van de elementen wordt met de verborgen stapelnokken naar beneden gedragen. De elementen zijn middels bouten aan de staalconstructie bevestigd voor de winddruk en met name windzuiging. Hierbij is er altijd gezorgd dat er kleine horizontale verplaatsingen kunnen plaatsvinden zonder dat er spanningen worden opgebouwd.
Meer in Innovatieve Materialen 2019 nummer 6
